سیستم جرقه زنی دلکو

در سیستم برق رسانی خودرو برخی قطعاتی وجود دارند که در گذشته بسیار اهمیت داشتند اما حالا در خودروهای جدید حذف شده اند دلکو یکی از این قطعات میباشند. کار دلکو این است که در سیستم جرقه زنی ، برق را میان شمع ها توزیع میکنند. در قطعه کوئل ، برق حدود 12 ولای باتری و دینام ، به اندازه چندین هزار برابر افزایش ولتاژ پیدا کرده تا به جهت احتراق در داخل موتور به شمع ها برود. ولی این برق ها بایستی به صورت منظم و یکسان بین شمع ها توزیع شود. در چنین شرایطی ، کار خود را در سیستم جرقه زنی شروع میکند. 

از نکات قابل توجه ، هم زمان نبودن جرقه و احتراق در تمامی سیلندرهای موتور میباشد. این اتفاق نیز از نظر زمانبندی ، ریتم مشخصی دارد. دلکو در حالت کلی به قطعه ای گفته میشود که آن را به صورت منظم با قطع و وصل کردن برق ، با همان ریتم مشخصی به شمع ها میرساند ، تا به منظور احتراق، جرقه به موقع زده شود.

نحوه عملکرد دلکو 

اساس کار موتورهای امروزی براساس موتور چهار زمانه میباشد ، بدین معنا که در هریک از سیلندرهای این موتور ، یک چرخه چهار مرحله ای اتفاق می افتد که شامل مرحله اول یا مکش ( تنفس) ، مرحله دوم یا تراکم ( فشرده سازی ) مرحله سوم یا انفجار ( قدرت ) و مرحله چهارم یا تخلیه ( خروج دود ) میباشد. حقیقتا این چهار مرحله ، یک بار پیستون در طول سیلندر بالا و پایین میرود و میل لنگ را به حرکت در می آورد.

حال نکته اینجاست که این چرخه چهار مرحله ای در هر یک از سیلندرها بایستی در زمان مشخصی اتفاق بیفتد تا میل لنگ بدرستی به گردش دربیاید و تناوب حرکت حفظ شود . در این جا دلکو بایستی برق را در تایم مناسب برای جرقه زدن راهی شمع های هر سیلندر کند.

زمان بندی این انتقال برق دلکو بوسیله همان میل لنگ موتور تنظیم میشود، میل لنگ به وسیله میل سوپاپ و میل دلکو ، زمان بندی را به قطعه دلکو انتقال داده. دلکو حقیقتا همانند یک کلید قطع و وصل برق عمل میکند که فرمان این قطع و وصلی توسط همان میل لنگ و با کمک میل سوپاپ و میل دلکو داده میشود. لازم به ذکر است در موتور های چهار زمانه ، به ازای هر دو دور چرخشی میل لنگ ، یک دور میل سوپاپ و دلکو میچرخد.

اجزای تشکیل دهنده دلکو 

به طور کلی دلکو، از قطعات زیر تشکیل شده است:

• درب دلکو
• چکش برق
• پلاتین
• خازن
• سیم‌ خازن
• صفحه دلکو
• صفحه ثابت دلکو
• بادامک
• وزنه‌ها
•  فنر وزنه‌ها
• میل دلکو
• بدنه
• دستگاه خلائی
• پیچ تنظیم دلکو
• فنر و زغال

از مهمترین قطعات در ساختار دلکو، چکش برق است که کار قطع و وصل پلاتین های دلکو را انجام میدهد. موقعیت چکش برق نیز بدین شکل است که در بخش بالایی دلکو و روی میل دلکو قرار گرفته و چرخشی دایره ای دارد . در واقع چکش برق، جریان الکتریکی ورودی را که از کوئل آمده با قطع و وصل نمودن پلاتین ها به سمت هریک از شمع ها در زمانبندی مشخص خود هدایت میکند . چکش برق نیز همانند یک پل ارتباطی عمل میکند ، هنگامی که این پل برقرار باشد ، جریان الکتریکی عبور کرده و به سمت شمع ها میرود.

نشانه های خرابی دلکو 

از نشانه های خراب شدن دلکو، شامل موارد زیر می باشد :

• از دلایل معیوبی دلکو ، این است که خودرو استارت نمیخورد.

• هنگامی که صداهای نا هنجاری از موتور خارج میشود در این حالت دلکو ایراد پیدا میکند.

• چنانچه در صفحه نمایش خودرو ، چراغ دینام یا باتری فعال شود ، احتمال معیوب شدن دلکو وجود دارد

• اگر شکل گازهای خروجی از اگزوز دچار تغییراتی شود به این معناست که دلکو خراب شده است.
  

معایب دلکو

• از معایب عمده ذاتی دلکو این است که شدت جرقه ، وابسته به دور موتور میباشد.

• جرقه بر روی سر شمع ها به صورت یکسان توزیع نمیشود.

• عدم تناسب آوانس های دینامیکی و استاتیکی از دیگر معایب دلکو به شمار میرود.

• از دیگر معایب عمده و ذاتی دلکو میتوان به تنظیمات زیاد و پیچیدگی مکانیکی اشاره نمود.

نحوه تنظیم دلکو در اتومبیل های کاربراتوری 

چنانچه دلکو در سیستم جرقه زنی خودرو ، تنظیم نباشد موتور خودرو دچار لرزش میشود شما میتوانید موقعیت قرار گیری دلکو را بدون مراجعه به مکانیک تنظیم نمایید. بدین صورت که بایستی پیچ نگهدارنده دلکو را در زمانی که موتور خودرو کار میکند، مقداری شل کند تا دلکو بتواند بچرخد. با چرخاندن دلکو به یک سمت ، دور موتور افزایش یافته و پس از آن موتور به راحتی کار میکند.

حالت ادوانس در طی این روند شکل گرفته و روند ریپ زنی موتور خودرو با گذشت زمان شروع میشود.  دلکو را بایستی پس از ریپ زدن موتور ، بر خلاف جهت اولیه بچرخانید و تا جایی این روند چرخش را ادامه دهید تا دیگر موتور ریپ نزند.

گازهای خروجی اگزوز با اتمام روند ریپ زنی، در حالت صاف قرار میگیرند بدان معنی که دلکو در موقعیت مناسب تنظیم شده است. سپس قبل از محکم سازی پیچ نگهدارنده دلکو ، به جهت کسب اطمینان خاطر از موقعیت اصلی موتور ، بایستی برروی پدال گاز مقداری فشار وارد کرده تا دور موتور افزایش یابد. در صورت لرزش مجدد موتور اتومبیل ، بایستی مجددا دلکو را به چرخش دربیاورید و نهایتا پیچ نگهدارنده را محکم نمایید.

حذف دلکو چه کمکی کرده است؟

یکی از ضعف های استفاده از دلکو این بود که توزیع جریان الکتریکی میان شمع ها به درستی و به میزان یکسان و در زمان مشخصی صورت نمیگرفت و دلکو به سرعت از تنظیم خارج میشد. اما امروزه با حذف این قطعه و صدور فرمان قطع و وصل جریان الکتریکی از سوی ECU ( کامپیوتر اتومبیل ) موتور خودرو کارکردی منظم تر و بهینه ای پیدا کرده، یعنی مصرف سوخت هم کاهش یافته و هدر رفت انرژی کمتری شده است.